Miasto to powstało jako antyczna kolonia greckich Dorów z Koryntu w 733 p.n.e. na miejscu wcześniejszej osady. Początkowo miasto zajmowało tylko przybrzeżną wysepkę Ortygię. Po zbudowaniu kamiennej grobli w VI wieku p.n.e. Syrakuzy zaczęły rozrastać się szybko na lądzie stałym, gdzie założono agorę, a z dala od miasta, nad rzeką Anopos, wzniesiono około 560-550 p.n.e. wielki peripteros dorycki poświęcony Zeusowi Olimpijskiemu. Od V wieku p.n.e. Syrakuzy były uważane za najpiękniejsze i najbogatsze, a niewątpliwie najludniejsze miasto wyspy (około 200 tysięcy mieszkańców), posiadające dwa doskonałe porty (handlowy i wojenny), które zapewniały panowanie miasta nad wschodnią częścią Sycylii. Starożytne Syrakuzy składały się ostatecznie z pięciu dzielnic:
Achradine, gdzie znajdowała się świątynia Zeusa,
Tyche, gdzie znajdowała się świątynia tej bogini,
Neapolis, gdzie znajdował się największy teatr na Sycylii,
Epipolai,
wyspa Ortygia, gdzie znajdowało się silnie obwarowane akropolis i pałac tyranów.
Początkowo w Syrakuzach panował ustrój arystokratyczny, potem demokratyczny. Tyranię wprowadził Gelon I w 485 p.n.e. W V wieku p.n.e. tyrani Syrakuz sięgnęli po hegemonię w Wielkiej Grecji i walczyli z powodzeniem (bitwa pod Himerą, 480 p.n.e.) z zajmującymi zachód wyspy Kartagińczykami.
Syrakuzy były szeroko promieniującym centrum kultury greckiej, ojczyzną np. Epicharma i Archimedesa, gościły także m.in. Pindara, Ajschylosa i Platona. W mieście tym żył i tworzył Archimedes, który zginął z rąk Rzymian podczas oblężenia miasta w czasie II wojny punickiej w 212 p.n.e. W trakcie tych walk Archimedes skonstruował wiele machin wojennych używanych do obrony miasta. Do II wojny punickiej Syrakuzy przystąpiły po stronie Kartaginy, chcąc odzyskać utraconą niezależność – podczas I wojny punickiejHieron II, tyran Syrakuz był sprzymierzeńcem Rzymu. Po zdobyciu przez Rzymian miasto straciło wiele ze swojej dawnej świetności, choć wciąż powstawały nowe budowle jak portyki czy teatry. Zdobyte i złupione w 212 p.n.e. przez Rzymian miasto stało się częścią pierwszej kolonii imperium, czyli Sycylii.
Według relacji biblijnej ok. 59 roku n.e. z Malty przypłynął aleksandryjski statek, na którym pokładzie znajdował się ewangelista Łukasz, Arystarch i prewożony na proces do Rzymuapostoł Paweł. Dzieje Apostolskie 28:11, 12 podaje, iż statek zatrzymał się w Sarakuzach na trzy dni. W tym okresie miasto podzielone było na dwie części: jedna znajdowała się na małej wyspie Ortygia (obecnie Ortigia), gdzie prawdopodobnie przybił wspomniany statek, a druga na samej Sycylii.
W VII i VIII wieku Syrakuzy były atakowane przez muzułmańskichArabów, w 668 zostały złupione przez nich podczas śmiałego wypadu z północnej Afryki na Sycylię. Wraz z całą wyspą miasto dostało się pod panowanie arabskie w 878. W 1086 Syrakuzy zajęli Normanowie pod wodzą Rogera I zwanego Wielkim Księciem, którzy stworzyli, rządzone przez własną dynastię, dobrze prosperujące królestwo.
Dzisiaj stronę odwiedziło już 8 odwiedzający (9 wejścia) tutaj!
Witaj w mieście Archimedesa!
Starożytnej stolicy Sycylii, perełce Morza Śródziemnego!